احتمالا تا به حال برایتان اتفاق افتاده است که عطر همیشگی ‌تان را بخرید، اما متوجه تغییر رایحه یا کاهش ماندگاری و پخش بوی آن بشوید. در چنین شرایطی اولین سوالی که برای شما بوجود می آید این است که آیا عطر تقلبی خرید کرده ام؟ این اتفاق برای عطرها،‌ به خصوص عطرهای قدیمی ‌تر پیش می‌آید و دلیل آن، ریفرموله شدن یا ریفرمولاسیون عطر است.

البته در برخی موارد ممکن است آن عطر تقلبی باشد یا احتمالاً به خاطر نگهداری نامناسب فاسد شده باشد، اما این احتمال بیشتر است که آنچه استشمام می کنید، عطری است که ریفرموله شده است.

ریفرموله شدن یا ریفورمولاسیون عطر چیست؟

ریفرموله شدن عطر، اصطلاحی است که برای عطرها به کار می ‌رود و گاها اینطور برداشت می شود که عطر تقلبی است و یا دیگر اورجینال آن تولید نمی ‌شود. در واقع این عبارت به معنای تغییر فرمول و تغییر در ساختار عطر می باشد. در فرآیند ریفرمولاسیون عطر، ساختار تغییر کرده و مجددا طراحی می ‌شود. منظور از ساختار عطر، همان کنسانتره‌ای است، که در الکل حل می ‌شود و سپس با اضافه شدن سایر مواد افزودنی دیگر به آن، هسته اصلی عطر و رایحه ‌اش تولید می ‌شود. البته معمولا در ریفرموله شدن عطرها، تغییر محسوسی در عطر و رایحه آن ایجاد نمی ‌شود، اما تغییرات مشخصی در ساختار عطر حاصل می ‌شود که مصرف کننده حرفه ای و قدیمی آن بخوبی متوجه آن می گردد.

تغییرات ساختاری در فرآیند ریفرمولاسیون عطر،‌ شامل تغییر رایحه، تغییر ماندگاری و پخش بو، تغییر فرمول عطر در سالهای مختلف و حذف برخی از نت‌ های تشکیل ‌دهنده رایحه عطر یا قطع کامل خط تولید (اصطلاحا دیسکانتینیو شدن) است. در عطرهایی که فرمول آنها تغییر می ‌کند، کمپانی اصلی سازنده، به دلایلی تصمیم می ‌گیرد که قسمتی از مواد تشکیل دهنده عطر را تغییر دهد. 

چرا عطرها ریفرموله می‌شوند؟

1-    تولید کننده عطر با این کار و جایگزینی مواد قبلی با مواد جدید، تصمیم می ‌گیرد که از مقدار قیمت تمام شده عطر برای صرف اقتصادی، بکاهد. 

گران بودن برخی از مواد اولیه در تولید عطر، امکان استفاده از برخی مواد اولیه در فرمول همیشگی عطرهای قدیمی را نمی دهد، بخصوص در مورد مواد اولیه طبیعی، این موضوع پررنگ ‌تر است. از آنجایی که امروزه قیمت مواد اولیه طبیعی بسیار گران است و فرآهم کردن آنها در حجم زیاد برای کمپانی های سازنده عطر از نظر اقتصادی به صرفه نیست، تولید کننده مجبور به حذف آن یا کاهش دادن مقادیر این نت ها در فرمول عطر می شود. همچنین در برخی از عطرهایی که تولید بالایی دارند و سالانه به بازار عرضه می ‌شوند، برای افزایش میزان سود حاصل از فروش، برخی نت ‌های گران قیمت را در فرمول اصلی عطر جایگزین می ‌کنند.

بعضی از برندها نیز، برای کاهش هزینه‌ ها و افزایش سود خود، پس از مدتی، تولید عطرهایشان را به سایر کمپانی‌ های بزرگ و معتبر عطرسازی می ‌سپارند و در نتیجه به دلیل بروز برخی تغییرات جزئی در فرمول رایحه‌ ها و استفاده یا عدم استفاده از برخی نت‌ها با غلظت‌های متفاوت، عطرها ریفرموله می‌شوند. (مانند کمپانی لالیک که خط تولید خود را به کمپانی سوئیسی Art&Fragrance واگذار کرده است.)

2-    ممنوعیت استفاده از یک سری مواد تشکیل دهنده عطرهای قدیمی

تولید کننده برای حفظ محیط زیست، مجاز به استفاده از یک سری مواد قبلی نیست و محدودیت یا ممنوعیت در استفاده از برخی مواد اولیه برای آنها وجود دارد. این مجوز توسط انجمن بین المللی عطر (IFRA) صادر می گردد.

ایفرا (IFRA) چیست؟

وضع قوانین برای منع استفاده از برخی مواد طبیعی یا سنتتیک عطرسازی از طرف سازمان‌های نظارتی و بهداشتی مرتبط با عطر اعمال می‌ شود. این سازمان‌ ها شامل انجمن بین‌ المللی عطر (IFRA) یا سازمان ‌ها و NGO های محیط زیست و حمایت از حقوق حیوانات هستند. انجمن بین ‌المللی عطر، به صورت حرفه ‌ای و متمرکز، بر روی مواد معطر طبیعی یا ساخته شده توسط انسان‌ها تحقیق می‌ کند. براساس این تحقیقات، برخی از مواد مورد استفاده در ترکیب عطرها، وارد لیست مواد ممنوعه می‌ شود.

در واقع انجمن بین ‌المللی عطر (IFRA) مواد مورد استفاده در تهیه عطر را تنظیم می‌ کند و می‌ تواند شرکت‌ ها را مجبور کند تا اگر عطرهایشان حاوی برخی ترکیبات خاص و ممنوعه باشند، محصولات خود را ریفرموله کنند. فهرست مواد ممنوعه انجمن بین ‌المللی عطر بلند بالاست و دائماً در حال افزایش می ‌باشد. بسیاری از آن مواد، مواد طبیعی مشتق ‌شده از حیوانات هستند که مواد مصنوعی جایگزین آنها شده اند.

این سازمان در سال 1973 تاسیس و وظیفه مدیریت، تدوین قوانین و همچنین داوری در تصویب بایدها و نبایدها در صنعت عطر را بر عهده دارد. دفتر مرکزی این سازمان در ژنو سوئیس و دفتر عملیاتی آن در بروکسل بلژیک است. اعضای قانون گذاری این سازمان متشکل از 8 عضو و اعضای دیگر آن شامل 21 عضو می ‌باشد که از 23 کشور مختلف جهان گرد هم آمده اند.

شاید مهمترین وظیفه این سازمان را بتوان نظارت بر سلامت مواد اولیه مورد استفاده در صنعت عطر دانست. این سازمان بدلیل ایجاد آلرژی، برخی مواد طبیعی مانند خزه درخت بلوط طبیعی و همینطور ممنوعیت استفاده از نت های حیوانی مانند عنبرسائل که از نهنگ عنبر بدست می آید و مواردی از این دست را ممنوع اعلام کرده است. اما راهکاری برای جایگزینی این نت‌ها وجود دارد. از سال‌ها قبل و همزمان با ممنوع شدن برخی از نت‌های حیوانی، جایگزین‌های سنتتیکی برای هر یک از نت‌ها ساخته شده بود.

بنابراین یکی از پرسشهای متداول خریداران عطر راجع به ماندگاری عطرهای اورجینال بصورت واضح توضیح داده شد. شما با مطالعه مقاله "چطور بعضا عطرهای تقلبی ماندگاری بیشتری نسبت به عطرهای اورجینال دارند؟" به این موضوع پی خواهید برد که ایفرا بدلیل رعایت استاندارد و عدم آسیب رسیدن به پوست مصرف کنندگان، مجوز استفاده اسانس بیشتر برای بالا بردن ماندگاری عطر را به تولید کننده نمی دهد.

3-    استفاده از برخی نت‌ های طبیعی بدلیل تغییرات آب و هوایی مقدور نیست و یا استخراج آنها تبدیل به فرآیند دشواری شده است.

تاثیر شرایط جوی بر روی عصاره‌ ها و مواد مختلف باعث شده مواد اولیه طبیعی عطرها در گذر زمان کاملا تحت تاثیر قرار بگیرند. در واقع تغییرات آب و هوایی، باعث ایجاد تغییر در ماهیت شیمیایی عصاره‌ های به دست آمده می ‌شود. مثلا این شرایط برای نت‌ هایی مانند اسطوخودوس و مرکبات وجود دارد که به صورت طبیعی در صنعت عطرسازی مورد استفاده قرار می ‌گیرند.

گاهی نیز امکان استفاده از برخی مواد اولیه، مخصوصاً مواد اولیه طبیعی، به دلیل کمیاب شدن در طول زمان برای تولیدکنندگان عطر فرآهم نیست. به این ترتیب، تولید کننده مجبور به جایگزین کردن این مواد با مواد در دسترس می ‌شود.

4-    در بعضی مواقع نیز، کمپانی بدلیل تغییر سلیقه مشتریان نسبت به پیشرفت روز، عطرها را ریفرموله می کند.

سیاست شرکت‌های سازنده برای مواد اولیه عطرها یکی دیگر از علل ریفرموله شدن عطرها می باشد. امروزه، شرکت‌های سازنده مواد اولیه عطر، سیاستی را مبنی بر عدم تولید مواد قدیمی و فروش و جایگزین کردن مواد جدید پیش گرفته‌ اند. این شرکت‌ها، دیگر از سیستم ‌های قدیمی برای تولید رایحه ‌ها استفاده نمی ‌کنند تا بتوانند مصرف کنندگان را به استفاده از سیستم‌ های جدید وادار کنند. در نتیجه، به دلیل اعمال فشار و کنترل از سوی شرکت‌ های سازنده، شرکت‌ هایی که عطرهای خود را در دهه‌ های قبل تولید کرده بودند، اکنون باید با توجه به قوانین جدید ارائه شده، فرمول محصولات خود را تغییر دهند. از آنجایی که هیچ یک از دو ماده اولیه، رایحه یکسانی ندارند، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت، که اگر عطری از مواد اولیه جدید استفاده کند، نوع رایحه، کیفیت آن، ماندگاری و بازخورد عطر متفاوت خواهد بود.

گاها این تغییرات بدلیل نیاز بازار اتفاق می افتد و عطری که 50 سال قبل طراحی شده، امروزه مخاطب کمی دارد و کمپانی سازنده برای جذب مخاطب بیشتر آن را ریفرموله و مدرن تر می سازد. (درست مانند یک موسیقی که سالهای پیش ساخته شده و امروزه با تنظیم مجدد، مطابق میل مخاطبین امروز شده است)

 

در انتها متذکر می شویم که صحت این موضوع با یک جستجوی ساده در سایتهای معتبر و همینطور وبسایت رسمی IFRA قابل مشاهده است. بنابراین به عنوان جمع بندی این مقاله به ذکر چند نکته می پردازیم:

  • بهترین راه حل برای خرید عطر مطمئن، خرید از فروشگاه های معتبر است که بتوانید به آنها اطمینان کنید و هرگونه شک و شبهه احتمالی شما را به صورت منطقی رفع کند.
  • ریفرموله شدن عطر از کمپانی اصلی برندها اتفاق می افتد و فروشندگان مقصر تغییرات احتمالی آن نیستند. تنها کاری که از عهده ما بر می آید، اطلاع رسانی در صفحه مخصوص عطرها مبنی بر ریفرموله شدن آن است. برای همین منظور از مصرف کنندگان عطر خواهش می کنیم که در بخش نظرات، تجربه خودشان را در اختیار دیگران بگذارند.
  • تغییرات در عطرها فقط در ترکیبات عطر صورت نمی پذیرد، بلکه در ظاهر و بسته بندی آن نیز صورت می گیرد که در این مقاله بطور کامل توضیح داده شده است.
  • بحث عطرهای تقلبی با عطرهایی که ریفرموله شده اند بطور کلی جداست و مراقب باشید که فریب سوء استفاده کنندگان را نخورید.
  • در زیر برخی از عطرهایی که ریفرموله شده اند، لینک شده و شما می توانید آنها را مشاهده نمایید.

اگر به عنوان شخصی که سالها در این صنعت مشغول به کار است بخواهم توصیه ای دوستانه و صادقانه داشته باشم این است که: روی هیچ عطری تعصب نداشته باشید، چرا که تعدد برند، هزینه های بالای تولید، تغییرات محیط زیستی، گاها رکود اقتصادی و ... باعث می شود که کمپانی های سازنده نیز از کیفیت کار خود کم کنند و آنها نیز به تولیدات خود تعصب نداشته باشند! بنابراین بهترین شیوه برای مصرف عطر، تغییر و تنوع در انتخاب عطر است. با تمام این وجود، همیشه گزینه های متعدد و فوق العاده ای برای جایگزین عطری که به نظر کیفیت سابقش را از دست داده وجود دارد.